Nieuws

Sinds donderdag 21 december is Stadsherstel Amsterdam eigenaar van de meest zuidelijk gelegen Stolpboerderij van Noord-Holland in Nieuw-Vennep. Naast de boer-derij staat een bijzonder tbc-huisje in chaletstijl. Beide rijksmonumenten zijn zeer ver-vallen en dus echte Stadsherstelmonumenten. De panden worden herbestemd naar het zorgconcept van de Herbergier. Zij maken een warm en liefdevol thuis voor oude mensen met geheugenproblemen en dementie.

Vlakbij de Geniedijk in de Haarlemmermeer, waar Stadsherstel op dit moment restauratiewerkzaam-heden verricht aan de bunkers en de Batterij aan de Sloterweg, heeft de restaurerende organisatie een nieuw monument gekocht. Stadsherstel, die meer dan 600 panden in de Metropoolregio Am-sterdam heeft gerestaureerd, heeft met deze aankoop haar twaalfde monument in de Haarlemmer-meer in bezit.

Het nieuwe pand, Maragretha’s hoeve, is in 1880 gebouwd op de plek van haar afgebrande voorganger. In de Haarlemmermeer vestigden zich vanaf de drooglegging in 1852 boeren uit heel Nederland. Zij bouwden doorgaans boerderijen van het type uit hun streek van herkomst. De eerste eigenaar van de Margaretha’s Hoeve, Melis Spaans, was afkomstig uit het West-Friese Oudendijk. De keuze voor de bouw van een stolpboerderij lag daarom voor de hand.

De huidige Margaretha’s hoeve is gebouwd in dezelfde stijl en op de oude fundering van haar voorganger. Aan de voorgevel kwam een rijkversierde uitbouw. Deze zijn kenmerkend voor de ontwikkelingen in de tweede helft van de 19e eeuw, toen wooncomfort en mode ook op het platteland belangrijker werden.

Stadsherstel gaat het rijksmonument restaureren en heeft voor de herbestemming meerdere functie onderzocht. Zij vond de functie van zogenaamde ‘Herbergier’ het meest passend.
Een Herbergier is een kleinschalige woonvorm voor volwassenen met geheugenproblemen zoals de-mentie. In Margaretha’s Hoeve worden zestien wooneenheden gerealiseerd voor mensen die niet meer zelfstandig kunnen wonen. De bewoners en hun verwanten vinden hier na restauratie een lief-devol en zo gewoon mogelijk thuis. Binnen een Herbergier wordt uitgegaan van wat iemand allemaal nog wél kan en staat niet de ziekte maar de persoon centraal.

Het is de bedoeling dat het naast de boerderij staande zwaar vervallen tbc-huisje ook wordt gerestaureerd. Stadsherstel is op zoek naar de benodigde financiering om de restauratie van dit unieke monumentje te realiseren zodat het als thee-huisje voor bewoners en hun gasten kan fungeren. De bedoe-ling is dat het tbc-huisje net als vroeger weer op haar draai-schijf met de zon mee kan draaien. Zo kunnen bewoners en hun gasten van de frisse buitenlucht en de zon genieten.
De planontwikkeling voor het project is gestart. Verwacht wordt dat de restauratie voor de zomer van 2018 aanvangt en dat de restauratie ongeveer een jaar in beslag neemt.

Van alle stolpen in Noord-Holland, zo’n 5000, is 10 procent aangewezen als rijks-, provinciaal of gemeentelijk monument. De campagne Red de Stolp richt zich daarom vooral op die 90 procent die nog geen bescherming geniet.

Keiharde cijfers zijn er niet, maar de schattig is dat van die 90 procent er nog eens 10 procent is beschermd via een status in het bestemmingsplan. Dat is bijvoorbeeld een apart label ‘stolp’. In die schatting blijft er dus 80 procent over zonder enige vorm van bescherming, die gewoon gesloopt kunnen worden zonder enige vorm van vergunning.

Tijdens Red de Stolp gaan we proberen om voor die 80 procent (zo’n 4000 stolpen) een status te krijgen waardoor er in ieder geval inzichtelijk wordt waar, en wanneer een stolpboerderij in Noord-Holland wordt gesloopt.

Het was het artikel van archeoloog Dieuwertje Duijn die in november vorig jaar de basis voor de campagne Red de Stolp legde. In het Noord-Hollands Dagblad trok zei in november 2016 aan de bel en vroeg aandacht voor de slechte situatie van stolpen in Noord-Holland.

„De status van monument is ook niet zaligmakend”, vertelt zij. “Het is zo gegroeid dat oude gebouwen in de steden al snel tot
monument worden bestempeld. Maar wat weinig mensen weten, is dat de stolp minstens zo oud en belangrijk is. Maar je ziet vaak aan de buitenkant niet hoe oud een bouwwerk is.”

Heemschut, de Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de Stolp en het Westfries Genootschap staken de koppen bij elkaar en besloten naar aanleiding van dit verhaal dat er actie moest komen.

Lees hier het hele interview met Dieuwertje.

Alle aanwezigen verbazen zich hoe laks met de historische stolpen in Noord-Holland wordt omgegaan!

Afgelopen maandag vond op initiatief van de commissie Noord Holland van Heemschut een bijeenkomst plaats in Hoorn. Aanleiding is het feit dat er jaarlijks tientallen stolpen worden gesloopt of door brand worden vernietigd. Daarmee wordt het Noord-Hollandse landschap, en in het bijzonder dat van West-Friesland, sluipenderwijs ernstig aangetast. Gemeenten in deze regio hebben vaak geen goed erfgoedbeleid of nemen te weinig ruimtelijke maatregelen. Ook de provincie laat bestuurlijk nog niets van zich horen. Samen met Heemschut maken de Boerderijenstichting, de Vrienden van de Stolp en het Westfries Genootschap zich ernstige zorgen. Maandag werd achtergrond gegeven over de stand van zaken door Mooi Noord-Holland en Archeologie West-Friesland.

Aanwezig bij dit overleg waren Boerderijenstichting Vrienden van de Stolp, Mooi Noord-Holland, Bureauhoofd Erfgoed gemeente Hoorn, Westfries Genootschap, Stichting Archeologie West-Friesland, Raadsgriffier van de gemeente Koggenland, de Boerderijenstichting, Museum De Stolp/Hoogwoud en de commissie Noord-Holland van Erfgoedvereniging Heemschut.

Vóór 21 april as. zal er een vervolg bijeenkomst plaatsvinden ivm het opstellen van een Campagne ‘Vierkant achter de Stolp’’.

De stolpboerderij wordt wel de ‘piramide van het Noorden’ genoemd en hoort onlosmakelijk bij het Noord-Hollandse landschap. Maar het gaat niet goed met de stolp. Het provinciale landschap was 70 jaar geleden maar liefst 10.000 stolpboerderijen rijk, ondertussen is dit aantal gehalveerd.

Erfgoedvereniging Bond Heemschut trekt samen met de Boerderijenstichting Noord-Holland ‘Vrienden van de stolp’ en het Westfries Genootschap aan de bel en lanceert 29 november a.s. in Alkmaar de campagne ‘Red de Stolp!’. Noord-Hollanders worden opgeroepen via het speciale meldpunt op www.reddestolp.nl melding te maken van stolpboerderijen die in hun voortbestaan bedreigd worden. Tijdens de campagne zal dan duidelijk worden hoeveel stolpen verloren dreigen te gaan.

Ook wordt tijdens de bijeenkomst aan wethouder Anjo van de Ven van de gemeente Alkmaar een warme douche uitgereikt. De gemeente Alkmaar loopt in de provincie voorop met ‘stolpenbeleid’ en ziet op een vooruitstrevende manier de kansen van de stolpboerderij. In de provincie Noord-Holland verdwijnen jaarlijks nog altijd circa 30 historische vooroorlogse stolpboerderijen, waarmee het icoon uit onze provincie zwaar onder druk staat. Daarom willen wij met deze campagne stolpen in de hele provincie op de kaart te zetten. De bescherming en de mogelijkheden voor herbestemming van deze unieke boerderijen zijn op dit moment onvoldoende. Een cultuuromslag is nodig. Bij alle politieke en economische beslissingen waar stolpen bij betrokken zijn, moet gestreefd worden naar behoud van dit unieke cultuurgoed.